"Absolute Phase คาดไม่ถึง จึงไม่เชื่อ"

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

เวลาเราฟังเสียงจากลำโพง ต้องให้กรวยดอกลำโพง ขยับเดินหน้าผลักอากาศหาเรา เสียงจึงจะหลุดลอยออกมาจากตู้ลำโพง. แต่ถ้ามันขยับถอยเข้าไปในตู้ เสียงจะถอยฟุ้งหน้าตู้ ไม่กระเด็นออกมาหาเรา

กรณีแรก เราเรียกว่า absolute phaseถูกต้อง กรณีหลัง absolute phase ผิด บ่อยๆที่เราพบว่า บางอัลบั้ม absolute phase ผิด เสียงทั้งหมดถอยจม อยู่แค่ลำโพง ไม่หลุดลอยขยายตัวออกมา เวทีเสียงแบน ตื้น ไม่มีหลังวง เสมอเป็นหน้ากระดานเรียงหนึ่ง ชิ้นดนตรี ไม่มีทรวดทรง 3 D ช่วงโหมหลายๆชิ้น จะมั่ว สับสนไปหมด การไล่เสียงจากค่อยสุดไปดังสุด จะมีช่วงแคบมาก เสียงไหนค่อย เบา จะจมหาย เสียงไหนดังหน่อยจะอื้ออึง ตื้อๆ น้ำเสียง ขาดอารมณ์ สังเกตอากัปกิริยาของนักดนตรี หรือนักร้องได้ยาก เหมือนทุกคนแย่งกันเล่นแย่งกันร้องให้จบๆ ไป เวทีเสียงไม่โอ่อ่า ไม่อ้อมโอบเรา ไร้บรรยากาศ ลำโพงไม่ล่องหนจริง

จะเห็นว่า การฟังเมื่อ absolute phase ผิด ทุกอย่างเลวลงหมด ยิ่งเครื่องเสียงดีเยี่ยมแค่ไหน อัลบั้มบันทึกมายอดแค่ไหน อาการแย่ ทะแม่งหู ยิ่งมีมาก การฟังตัดสิน ขณะ absolute phase ผิด จีงเป็นความผิดพลาดแบบ หน้ามือเป็นหลังมือได้เลย ไม่มีมาตรฐาน และข้อตกลงใดๆในเรื่อง absolute phase ทั้งในวงการ ทำอัลบั้มและเครื่องเสียง เอาแน่อะไรไม่ได้ เครื่องเสียงไล่ตั้งแต่ เครื่องเล่น , ปรี , เพาเวอร์แอมป์ , EQ, ลำโพง. บอกไม่ได้ว่า ใช้รวมกันแล้ว จะได้ absolute phase ถูกต้องหรือไม่ ต้องฟังทดสอบเอาเอง บางที แค่ โยกสวิชส์ ผ่าน /ไม่ผ่าน วงจรแต่งเสียง ทุ้ม,แหลม absolute phase ก็กลับสลับไปแล้ว แหล่งรายการ ไม่ว่าจากช่องทางไหน absolute. phase ก็เอาแน่ไม่ได้ จึงต้องลองฟังดูอย่างเดียว

วิธีแก้ปัญหาคือ ต้องสลับขั้วสายลำโพง. ด้านแอมป์ โดยย้ายสายลำโพงที่ต่อออกจากขั้วบวก. ไปต่อเข้าขั้วลบ สายลำโพงลบย้ายมาเข้าขั้วบวก คราวนี้ absolute phase ก็จะถูกต้อง ( แต่ก็อาจผิดในเรื่องของ กระแส ต่อ ทิศทางของตัวนำในสายลำโพง (cable direction) อย่างไรก็ตาม ผลแตกต่าง ถูก กับ ผิด จะมากน้อยแค่ไหน ขึ้นอยู่กับชุดเครื่องเสียงนั้นๆด้วย เช่น ถ้าสายเสียงเดินย้อนทิศอยู่และผิด สายไฟAC เดินย้อน หรือ สลับขาเสียบขั้ว บวกลบผิด. สายลำโพงแตะกับสายไฟ. วางลำโพงหน้าตรง( ดู บทความ ทำไมถึงต้องเอียงลำโพง Toin ) ฯลฯ. ( ดูรายงานทดสอบ RT-1 ตอน 3/ ช่วงต้น การติดตั้งชุดให้ถูกต้องก่อน ) ประกอบกันด้วย พอดีไปพบสเปคของ อินทริเกรทแอมป์ไฮเอนด์ ยี่ห้อ Accuphase E 650. ( ดู ทดสอบได้ ขอแนะนำว่า ต้องอ่าน ) และ E 800(รุ่นใหญ่กว่า ) มีฟังชั่นหนึ่ง ที่สะดุดใจ แบบว่า ในโลกนี้แทบไม่มี ปรี , เพาเวอร์แอมป์, อินทริเกรทแอมป์ ยี่ห้อไหนให้มานั่นคือ เราสามารถ เลือกตั้ง absolute phase ให้แก่แต่ละ INPUT ได้ ถ้าไม่อยากวุ่นวายแต่สะดวกน้อยกว่า สมมุตติต่อ CD เข้า INPUT 1 เราฟังแล้วทะแม่งๆ ไม่ดีเท่าที่ควร เราก็ย้อนกลับไปเลือก absolute phase ของ INPUT 1 ใหม่ ฟังเปรียบเทียบ 2 ครั้ง เลือกฟังที่ดีกว่า แต่พอเปลี่ยนแผ่น CD ก็ควรฟังทดสอบเปรียบเทียบใหม่

อีกวิธี ต้องลงทุนบ้าง. ต้องใช้สายเสียง 2 ชุด รุ่นเดียวกันฟังทดสอบเช็คทิศทางถูกต้องดีแล้ว ขาออกของสายทั้ง2 เสียบเข้า INPUT 1 และ 2 ของ Accuphase ขาเข้าของสายสัญญาณ. ทั้ง2 ชุด ต่อจาก ตัวแยกสัญญาณ เข้า 1 ออก 2 สองตัวแยก (ตัวแยกหนึ่ง) สำหรับสัญญาณซีกซ้าย 1 ออก เป็น L1 ไปเข้า L ของ INPUT 1 และ L2 ไปเข้า L. ของ INPUT 2. (ตัวแยกสอง) R แยกสองเป็น R1 เข้า R ของ INPUT 1. และ R2 เข้า R ของ INPUT 2 เท่ากับว่า เราต่อสัญญาณขาออกจากเครื่องเล่นCD แยก 2 ชุด เข้าทั้ง INPUT 1 และ INPUT2 ของ Accuphase พร้อมๆกัน จากนั้นเราก็ตั้ง absolute phase ของ INPUT 1 และ INPUT 2 ให้ต่างกัน เวลาฟังจากCD เรากดเลือก INPUT 1 หรือ INPUT 2 ก็จะฟังCD ทั้งคู่ แต่ absolute phase ตรงข้ามกัน. ไม่ต้องคอยวิ่งไปสลับสาย บวก/ลบ ลำโพง และสายลำโพงก็จะยังคงได้การเดินของกระแส ถูกทิศต่อสายเองตลอด ซึ่งแน่นอน มิติ และ สุ้มเสียง ดีกว่าการสลับบวก/ลบสายลำโพงพอควรเลย